Er was eens een Douzelage-voorzitter……
Deel 1: Vers bloed
“Heb je even?” zeg ik met enige regelmaat als mensen mij vragen wat Douzelage nou precies inhoudt. Precies daarom leek het me leuk en minder slaapverwekkend om mijn ervaringen met deze unieke vereniging – en in het bijzonder mijn rol daarin als voorzitter – in een serie columns met jullie te delen. In behapbare brokken, zeg maar.
En waar begin ik? Bij de oprichting van Douzelage in 1991? (Waar ik overigens niet bij was.) Mijn eerste meeting in Granville, Normandië in 2011?
De verkiezingen in 2016 in Tryavna, Bulgarije toen ik gekozen werd tot voorzitter Douzelage Europa? Of met die piepkleine, vermakelijke dingetjes als de minister van Cultuur van Malta een oranje Welpie overhandigen tijdens een feestelijke bijeenkomst in Marsaskala, Malta? (Waarover een andere keer – beloofd – meer.)
1991. De aanloop naar Het Verdrag van Maastricht. Europa is ‘in’. Douzelage ontstaat vanuit een Engels, Frans initiatief om een stedenband op te richten die net zo veel steden omvat als dat er lidstaten zijn. Op dat moment zijn het er twaalf: douze. (De ‘lage’ komt van Jumelage: stedenband.). Na de val van de muur treden de voormalige Oostbloklanden toe tot de EU. Douzelage volgt. Er wordt enthousiast gezocht naar gemeenten in de ‘nieuwe’ EU-landen die graag willen meedoen met deze stedenband. Eigenlijk is dat helemaal niet moeilijk, want als je Europa in vier stukken hakt, dan is de oostzijde wel het meest pro-Europees (met uitzondering van het huidige Hongarije). Al deze landen vlaggen trots de Europese vlag (waar is die in Nederland?) en laven zich aan het vrije Europa. Ze zijn een beetje te vergelijken met het ijverigste jongetje/meisje uit de klas.
En ze willen er dolgraag bij horen.
Acht jaar lang zwaaide ik de Douzelage Europa-scepter – of trachtte deze overtuigend te zwaaien – samen met drie even enthousiaste vice-voorzitters afkomstig uit Denemarken, Slovenië en Roemenië. Twee volle termijnen van drie jaar en nog eens twee ‘bonus’ jaren, vanwege Covid. De boel lag toen immers stil. Of toch niet helemaal? Op onze agenda een aanzienlijke lijst aan speerpunten, die ik graag portiegewijs over een aantal columns zal verdelen.
Onze bestuursperiode eindigt op 12 april in Sherborne, gelegen in het lieflijke Dorset. Er worden verkiezingen gehouden en vier enthousiaste kandidaten worden officieel benoemd tot voorzitter en drie vice-voorzitters van Douzelage Europa. De voorzitter is afkomstig uit Bundoran, Ierland en zijn drie vice-voorzitters komen uit Oostenrijk, Bulgarije en Kroatië. Opvallend is hun leeftijd: twee zijn begin dertig en twee zijn even op weg in de veertig.
Iedereen die actief is in het verenigingsleven weet dat het zeer lastig is om de jonge(re) generaties binnen de gelederen te trekken. Het is één van de belangrijkste speerpunten van ons bestuur geweest: hoe verbinden we jong met oud? Zeker als je een snelle optelsom maakt en je je realiseert dat Douzelage al 33 jaar bestaat en de oprichters van toen nog steeds – gelukkig – betrokken zijn bij onze organisatie: meestal jong van geest, nog even scherp, maar een andere generatie vertegenwoordigend. Door de jongeren binnen onze gelederen een eigen bestuur te geven, hebben we ze uitgenodigd om actief mee te denken én te handelen. De overstap van de jeugdmeeting naar de meeting van de beleidsmakers werd daarom wat kleiner en sneller genomen. Tot onze grote vreugde was het niet meer een komen en gaan van jonge gezichten, maar ontstond er een redelijk vaste kern van zeer gemotiveerde, energieke Europese jongeren. En één van de resultaten daarvan is nu zichtbaar in een gedeelte van het nieuwe bestuur.
2024. Europa kraakt. Ultra rechtse regeringen zijn geïnstalleerd of dreigen geïnstalleerd te worden. Wat gaan de Europese verkiezingen opleveren? Douzelage is nu belangrijker dan ooit. Ik vergelijk de vereniging graag als een toverdrankje tegen polarisatie. Zou je heel veel organisaties als Douzelage binnen Europa hebben, is polarisatie bijna onmogelijk. Waarom? In een organisatie die zoals dat populair heet ‘bottom up’ is georganiseerd – bestaande uit vertegenwoordigers uit het dagelijks leven vanuit 27+1 gemeenten in Europa – die met elkaar organiseren, redeneren, uitwisselen, verbinding leggen en proeven aan elkaars culturen, is het eigenlijk godsonmogelijk om Europa níet te omarmen! Dat heet Europese samenwerking en in het geval van Douzelage werkt het nog ook!
Ik kijk naar het nieuwe bestuur. Ze gaan het heel goed doen, daar ben ik van overtuigd. Hun taak zal in de hierboven omschreven tijden niet altijd even makkelijk zijn, maar hun jeugdig elan en hun motivatie gaan hun helpen. Ze houden van Douzelage. Ze houden van Europa. We laten het handje los en ze lopen zonder enig probleem verder. Tot mijn grote verbazing heb ik het droog kunnen houden in Dorset. Ondanks alle mooie woorden, cadeaus en omhelzingen.
Bij terugkomst vind ik een mailtje in mijn inbox uit Sherborne. Afkomstig van een oud vice-voorzitter. De laatste alinea luidt: “This message must finish with expressing my personal gratitude for everything you have done for our precious Douzelage over an extended and highly successful Presidency. Friends often ask me “how does such a strange thing as the Douzelage work?” It works so well because of people like you.”
En nu moet ik toch écht janken, maar weet ik ook dat ik zeker niet de enige ‘you’ ben: binnen Douzelage hebben we alleen maar ‘you’s’!
Annigje Kruytbosch
v.l.n.r. het nieuwe bestuur boven: Thorsten Wohleser (AT), Shane Smyth (IE), Maria Rocco (HR) en Evelin Koev (BG)
v.l.n.r. het oude bestuur beneden: Tibi Rotaru (RO), Annigje Kruytbosch (NL), Mette Grith Sørensen (DK) en Miha Ješe (SK)